Staatsorgaan

Ja, ook ik heb een rugzakje. Je weet wel, ervaringen die je hebben gevormd en waaraan je al dan niet prettige herinneringen hebt. Iedereen draagt zo van alles met zich mee zonder dat daar elke dag bij stilgestaan wordt. Gewoon, omdat het voor de doorsnee medemens niet altijd een feest kan zijn, worden teleurstellingen of ander ongemak als iets normaals gezien. Dat soort dingen kunnen je overkomen.

Met de ontwikkelingen die pakweg de laatste 350 jaar hebben plaatsgevonden is er een trend ontstaan waarmee de acceptatie van malheur dalende is. Natuurlijk, de mens is van nature een lui schepsel dat met zijn genius continu op zoek is naar het veraangenamen van het tijdelijk verblijf in zijn biotoop. Met iedere kleine stap in zijn evolutionaire vooruitgang verruimde hij niet alleen de grenzen van zijn kunnen, ook verzette hij daarbij telkens de norm.

Het verschuiven van de norm is een dualistische bezigheid. Net als alle expedities die de grenzen van het bekende voorbij willen steken, wordt een nieuwe norm gevolgd worden door geharrewar. Om tot acceptatie van het nieuwe fenomeen te komen wordt gediscussieerd over rechten en plichten, de verdeling van de eigendommen die er onderdeel van kunnen zijn en de eventuele gebruiksrechten ervan. In onze democratische samenleving helpt zorgvuldig opgestelde wetgeving de nieuw verworven gemeenschappelijke waarden te beschermen tegen misbruik en willekeur.

In de omgeving waarin ik ben opgegroeid was het de norm om nog voor je een stom woord kon spreken je lid werd gemaakt van de club. Een onderdompeling in een rituele handeling was genoeg om te worden toegelaten tot het selecte gezelschap. Naar mate ik meer van de club te weten kwam, werd mijn aversie er tegen sterker. Tot op de dag van vandaag ben ik nog lid van de club om het simpele feit dat ik weiger een onvrijwillig opgelegd lidmaatschap te erkennen door het opzeggen er van.

Nu, ruim vier decennia na dit onvrijwillig opgelegde lidmaatschap, wordt er opnieuw voor mij beslist. En ook dit maal raakt het aan iets fundamenteel eigens. Natuurlijk, je wordt geboren in een samenleving waarin het over het algemeen goed geregeld is. En dat daar kosten mee gemoeid zijn, vind ik meer dan logisch. Je zou zelfs kunnen zeggen dat ik er best trots op ben dat ik een relatief grote bijdrage aan de collectieve voorspoed kan leveren. Gewoon, omdat ik er niet iedere dag bij stil wil staan dat de belastingen en premies zeker 50% van mijn uitgaven bepalen.

Na het raadplegen van de meest recente cijfers over transplantatie stel ik mijn vraagtekens bij de zorgvuldigheid van de volksvertegenwoordiging in deze aangelegenheid. Om een goed idee te krijgen wat die cijfers betekenen in de context van de hedendaagse bevolkingsomvang, vroeg ik bij het CBS ook wat cijfers op. Wat blijkt, ongeveer de helft van de volwassen populatie heeft nu al een donorregistratie.

Uiteraard geven niet alle geregistreerden zonder meer toestemming. De groep die echt aangegeven heeft niet te willen donoren neemt een kwart van de registraties voor zijn of haar rekening. Laat dan van de niet geregistreerde helft van de bevolking ook een kwart niet willen doneren, dan bestaat de potentiele pool uit 10 miljoen kandidaten. Ik weet het, deze benadering is heel rationeel en doet niets af aan het persoonlijke drama dat mensen op een wachtlijst ondergaan, maar jaarlijks ontvalt ons nog geen 1% van de medelandgenoten. Dat is net iets minder dan het percentage dat jaarlijks voor het eerst het levenslicht ziet.

De grootste vraag van mijn kant is welk belang de wet dient. Het is in ieder geval strijdig met het recht om te twijfelen over een dergelijke persoonlijke keuze. Bovendien vraag ik me af of de initiatiefnemers geen valse verwachtingen scheppen. Met de invoering van deze wet wordt de kans op een betere match tussen donor en ontvanger namelijk niet veel groter. Om nog maar niet te spreken van het vaak problematische proces na de daadwerkelijke transplantatie.

Net zoals ik in beginsel niets tegen religie heb, heb ik dat ook niet tegen orgaandonatie, laat dat duidelijk zijn. Waar ik wel bezwaar tegen heb is het dwingende karakter dat soms rond dit soort thema’s hangt. De nieuwe donorwet maakt het er niet beter op. In mijn beleving wordt je tot potentieel staatsbezit gemaakt zolang je zelf geen actie onderneemt.

Ik weet niet of ik daar al aan toe ben.